Açık Okul // “Adalar Konuşuyor” Okuma Oturumları
Galata Rum Okulu ev sahipliğinde
Rum çocukların eğitimine ve öğretimine katkı sunmak amacıyla 1885’te açılan Galata Rum Okulu köklü ve modern bir eğitim kurumuydu. İstanbul’un en eski semtlerinden biri olan Galata’da bulunan ve neo-klasik tarzdaki mimarisiyle tanınan okul binası, Galata Rum Okulu’na bağışta bulunan hayırseverlerden Eleni Zarifi’nin girişimleriyle ancak otuz yıl sonra tamamlanabildi. Okul, nice sürgünlere, göçlere ve sivil hak kayıplarına yol açan siyasi ortam yüzünden Rum cemaatinin gözle görülür derecede azalmasından dolayı 1988 yılında eğitime ara verdi. Öğrenci sayısını ve eğitim kalitesini artırmak için bir anaokulu olarak açılan okul, öğrenci sayısının yetersizliği nedeniyle 2007 yılında faaliyetine ara verdi. 2012 yılında mülkiyeti Rum cemaatine geri verilen okul, yıllarca gömüldüğü sessizlikten kurtularak kültürel etkinliklere ev sahipliği yapmak için kapılarını yeniden açtı. Rum kimliği dışında pek çok başka kimliğin ve birikimin cisimleştiği Galata Rum Okulu geleceğe dönük olarak bir kültür, sanat ve eğitim alanı haline gelmeyi hedeflediği gibi, kültürel mirasıyla ait olduğu şehrin belleğiyle de ilişki kuruyor.
Bu bağlamda, “Açık Okul” projesi 2013 Sonbahar’ında, bir eğitim merkezi olarak okulun hafızasına ilişkin taşıdığı çok katmanlılığıyla birlikte bir toplumun varlığının ve azalışının izlerine dair ipuçları içeren okul arşivini gün yüzüne çıkarmak amacıyla başlatıldı. Bu arşiv projesi, okulun belleğini ve işlevsel hafızasını dili güncel olan bir eğitim platformu olarak yorumlamaya çalışıyor; gelecekteki seyircilerin, yaratıcı düşünürlerin, sanatçıların ve araştırmacıların, bir anma ve okulun geçmiş kimliğini açımlama eylemi olarak mekânı yenilikçi düşünceyle geri kazanmasını mümkün kılıyor. 2014’ten beri okuma seanslarına yer veren Açık Okul, “Adalar Konuşuyor” başlığı altında yeni yaratıcı düşünürleri ağırlayarak kapılarını açıyor.
Adalar Konuşuyor
Gerek Homeros ya da Platon gerekse Agamben ya da Glissant’da, adalar üzerine düşünmek insan doğasını ve bu dünyadaki yerimizi nasıl konumlandırdığımız meselesini tarih boyunca şekillendirmiştir. Yine de bu kilit bir soruya yol açar: Bir ada olarak düşünmek ne demektir? Bu okuma seansları öncelikle, takımadasal düşünmenin, mekân ve yerin kavramsal temelini doğal olmaktan çıkaran ve dolayısıyla bugün sosyal bilimleri ve insan bilimlerini önüne katarak sürükleyen “mekânsal dönemeç”le ilişkili olduğunu öne sürer. Bu noktada, adaların hareketleriyle gerçekleşen “metamorfoz” kültürel ve politik pratiklerin uyarlanışı ve dönüşümüne de dikkat çeker. Bu çerçeveye göre, okuma yapacak olan her kişi, adanın anlamını zaman ve mekânın ötesindeki bir hafıza alanına doğru genişletebilmek için, adalar mefhumunu, deniz ve kara ilişkilerini ve suya ait hafızaları, öyküler, şiirler, denemeler, şarkı sözleri vs. yoluyla açarak katılımcılar ile analiz edecek. Okumalar, arşiv odasında, Hera Büyüktaşçıyan’ın yarattığı “Önceki günün adasında” adını taşıyan mavi defter adasının etrafına oturularak gerçekleştirilecek zihinsel topografiler için akışkan bir zemin yaratacak.
Açık Okul projesi, Hollanda Başkonsolosluğu 2013-2014 MATRA İnsan Hakları Fonu’nun katkılarıyla gerçekleştirilmiştir.
Open School // ‘Islands Speaking’ Reading Sessions
Hosted by Galata Greek School
Opened in 1885 with the purpose of contributing to the education and training of the Rum children, Galata Greek School was an established and modern educational institution. Located in Galata, one of the oldest districts of Istanbul, the building, known for its neoclassical architectural style, was completed after 30 years with the initiative of Ms. Eleni Zarifi, a philanthropist of the period who donated to the foundation of Galata Greek School. The school suspended its educational activities in 1988 due to demographic aspects, and the visible loss within the number of the Rum community due to political environment which caused many exiles, migrations and the loss of civic rights. Although it opened as a nursery school to increase enrolment and improve the quality of education, the school suspended its activities around 2007 due to the low number of students. The school building remained in deep silence for years until it gained its ownership back from the Turkish state on 2012 and opened itself to public by hosting many cultural events. Galata Greek School who embodies many different identities and accumulations beside Greek identity, aims to become a cultural, artistic and educational hub with a future perspective while maintaining a relation to its cultural heritage and connection to the memory of the city in which it belongs to.
In this respect, ‘’The Open School’’ project was initiated on the Fall of 2013 aiming to reveal the school’s archive that includes material on the school’s memory as an educational centre as well the traces of a diminishing society with its multi layers. The archival project intends to interpret the school’s memory and its functional memory as an educational platform with a contemporary language which would enable future audiences, creative thinkers, artists and researchers to revive the space with their creative thinking as an act of commemorating and unfolding the school’s past identity. The Open School which also opens its space for reading sessions since 2014, will welcome new creative thinkers again under the title of ‘Islands Speaking’.
Islands Speaking
Whether in Homer or Plato, Agamben or Glissant, throughout history, thinking about islands has shaped how we think about human nature and our place in the world. However, the key question therefore arises: what does it mean to think as an island? This reading session argues firstly that archipelagic thinking denaturalizing the conceptual basis of space and place, and therefore engages ‘the spatial turn’ presently sweeping the social sciences and humanities. Secondly, such thinking highlights the trope of what is called ‘metamorphosis’, of the adaptation and transformation of material, cultural and political practices through island movements. According to this framework each person who will conduct the readings will unfold and analyze the notion of islands, sea and land relationships, and aquatic memories, through stories, poems, essays, lyrics etc. to expand the meaning of the island as a mnemotic sphere which is beyond time and space. The readings will take place within the archive room, seated around the blue island of notebooks titled ‘From the island of the day before’ by Hera Büyüktaşçıyan which will create a fluid ground for mental topographies.
The Open School project was supported by MATRA Human Rights Funding of Consulate General of Netherlands on 2013–2014.
